02 paź Czym jest wada oświadczenia woli? Cz. 2
Jak wspominaliśmy w pierwszej części naszego artykułu poświęconemu wadom oświadczenia woli, ustawodawca stworzył zamknięty katalog pięciu wad oświadczenia woli, które mogą skutkować uznaniem czynności prawnej za wadliwą („Czym jest wada oświadczenia woli? Cz. 1”).
W dzisiejszym wpisie przyjrzymy się takim wadom oświadczeniom woli, jak:
błąd,
podstęp,
groźba.
Z tego artykułu dowiesz się:
Jak należy rozumieć błąd przy oświadczeniu woli?
Przez błąd należy rozumieć mylne wyobrażenie o rzeczywistości osoby dokonującej czynności prawnej. Jednak należy sobie zdawać sprawę, że zgodnie z zapisami art. 84 k.c. będzie on uznany za wadę oświadczenia woli tylko wówczas, gdy:
błąd będzie dotyczył czynności prawnej oraz
błąd będzie istotny.
Dlatego samo wystąpienie błędu nie pozbawia jeszcze czynności prawnej mocy. Jednak osoba, która znajdowała się pod wpływem błędu może się uchylić od skutków prawnych swojego oświadczenia, jeśli błąd uzasadnia przypuszczenie, że gdyby nie on, dana osoba nie złożyłaby oświadczenia o konkretnej treści.
W przypadku oświadczenia, które zostało złożone innej osobie, uchylenie się na podstawie błędu możliwe jest tylko wtedy, gdy ta osoba:
wywołała błąd,
wiedziała o błędzie lub
mogła z łatwością błąd zauważyć.
Należy pamiętać o tym, że powyższe ograniczenie nie dotyczy czynności nieodpłatnych.
Dodatkowo warto wiedzieć, że jeśli błąd wywołało podstępne działanie innej osoby, uchylenie się od skutków oświadczenia jest prostsze. Błąd nie musi być istotny i nie musi dotyczyć treści czynności prawnej.
Czym jest podstęp przy składaniu oświadczenia woli?
Wady związane z błędem i podstępem mają jedną wspólną cechę – mylne wyobrażenie o rzeczywistości osoby składającej oświadczenie woli. Jednak tym, co obie wady od siebie odróżnia, to okoliczności, w jakich powstają.
Zgodnie z zapisami art. 86 k.c., elementem, który sprawia, że mamy do czynienia z podstępem, to naganne zachowanie drugiej strony czynności prawnej, które polega na świadomym wprowadzeniu w błąd osoby składającej oświadczenie woli.
Warto też wiedzieć, że jeżeli mamy do czynienia z podstępnym działaniem osoby trzeciej, to będzie ono traktowane na równi z podstępem drugiej osoby, jeśli ta wiedziała o podstępie i nie poinformowała o tym osobę składającą oświadczenie woli lub jeśli czynność prawna była nieodpłatna.
Co należy rozumieć przez groźbę przy składaniu oświadczenia woli?
Groźba polega na tym, że w obawie przed negatywnymi skutkami osobistymi lub majątkowymi, dochodzi do złożenia oświadczenia woli. Groźba może zostać użyta zarówno przez drugą stronę czynności prawnej, jak i przez osoby trzecie. Podobnie, jak w przypadku podstępu, mamy w tej sytuacji do czynienia z ingerencją innych osób w proces decyzyjny osoby składającej oświadczenie woli.
Różnica w tym wypadku nie polega na świadomym wprowadzeniu w błąd, lecz na użyciu przymusu psychicznego. Zastosowanie takiego przymusu nie wyłącza jednak swobody podjęcia decyzji przez osobę składającą wolę, lecz ją ogranicza.
Zgodnie z zapisami art. 87 k.c. groźba musi stanowić decydującą przyczynę podjęcia decyzji o złożeniu oświadczenia, aby to konkretne oświadczenie woli zostało zakwalifikowane jako wadliwe.
Skontaktuj się z nami