07 wrz Umowa z następcą – co takiego?
Umowa z następcą dotyczy gospodarstw rolnych i jest uregulowana w Ustawie z dnia 20.12.1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników. Umowa z następcą jest odrębnym typem umowy uregulowanej w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników, niezależnej od uregulowanych w Kodeksie cywilnym umów takich, jak umowy darowizny czy umowy dożywocia.
Do umowy z następcą stosuje się również odpowiednio przepisy o umowie przedwstępnej zawarte w kodeksie cywilnym, z wyjątkiem art. 390 § 1 kodeksu cywilnego (chyba, że w umowie ustanowiono inne zapisy).
Głównym celem umowy z następcą jest zmiana pokoleniowa w rolnictwie.
Z tego artykułu dowiesz się:
Na czym polega umowa z następcą?
Stronami umowy są rolnik, który jest właścicielem gospodarstwa rolnego oraz następca, który jest osobą fizyczną młodszą od rolnika co najmniej 15 lat.
W treści umowy z następcą rolnik zobowiązuje się do przeniesienia na następcę własności (udziału we współwłasności) i posiadania gospodarstwa rolnego, które nastąpi z chwilą nabycia prawa do emerytury lub renty inwalidzkiej przez tego rolnika, pod warunkiem, że następca do tego czasu będzie pracować w tym gospodarstwie.
Co istotne, umowa z następcą może (ale nie musi) zawierać także inne postanowienia, w szczególności dotyczące wzajemnych świadczeń stron przed i po przeniesieniu przez rolnika własności gospodarstwa rolnego na następcę.
W przypadku wystąpienia przerw w pracy następcy, które były uzgodnione z rolnikiem lub były usprawiedliwione, uznaje się że następcą spełnił warunek pracy w gospodarstwie rolnym.
Na czym polega skutek zobowiązujący umowy z następcą?
Umowa z następcą sama nie przenosi własności gospodarstwa rolnego na następcę. Stanowi jedynie „zobowiązanie się” rolnika do przeniesienia tej własności, a więc jej zawarcie z następcą wywołuje jedynie skutek zobowiązujący.
Żeby skutecznie przenieść własność gospodarstwa rolnego na następcę, konieczne jest zawarcie kolejnej umowy o skutku rozporządzającym, zawieranej w celu wykonania umowy z następcą.
Należy pamiętać, że obie umowy (umowa zobowiązująca z następcą, jak i umowa o skutku rozporządzającym) muszą zostać zawarte w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności.
Istnieje możliwość zawarcia obu umów w jednym akcie notarialnym (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 1997 r., III CKN 9/97).
Jakie świadczenia są przewidziane dla zbywcy gospodarstwa rolnego?
W umowie z następcą strony mogą dodać dodatkowe postanowienia, dotyczące wzajemnych zobowiązań i świadczeń po przeniesieniu własności gospodarstwa rolnego na następcę.
Jeżeli strony same takich postanowień nie zawrą w umowie, to po przejściu własności gospodarstwa rolnego na następcę rolnik jest uprawniony do żądania od następcy świadczeń przewidzianych w art. 908 § 1 Kodeksu cywilnego („Umowa o dożywocie – co to takiego?”).
Co ważne, świadczeń tych rolnik może żądać zarówno nie tylko stosownie do uzasadnionych potrzeb rolnika oraz członków jego rodziny, ale też stosownie do warunków majątkowych i osobistych następcy.
Uwzględnia się również pracę następcy przy gospodarstwie i korzyści uzyskane od rolnika zanim następca objął gospodarstwo.
W przypadku, kiedy przeniesiono własność gospodarstwa rolnego na następcę, zanim rolnik nabył prawo do emerytury lub renty, to rolnik do czasu aż nabędzie uprawnienia emerytalne lub rentowe może żądać od następcy świadczeń pieniężnych do wysokości połowy emerytury podstawowej miesięcznie.
Czy można rozwiązać umowę z następcą?
Zgodnie z zapisami art. 87 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, sąd może na podstawie żądania rolnika rozwiązać umowę z następcą w przypadkach wskazanych przez ustawę:
jeżeli następca bez usprawiedliwionych powodów nie podjął albo zaprzestał pracy w gospodarstwie rolnika,
nie wywiązuje się z obowiązków przyjętych w umowie lub,
postępuje w taki sposób, że nie można wymagać od rolnika, aby spełnił obowiązki względem następcy.
Aby sąd rozwiązał na żądanie rolnika umowę z następcą, wystarczy spełnienie jednej z powyżej wymienionych przesłanek.
Podobnie wygląda sytuacja z umową o skutku rozporządzającym (umowa przenosząca własność gospodarstwa rolnego na następcę). Sąd na żądanie rolnika może rozwiązać tę umowę, jeżeli wystąpi choć jedna z poniższych przesłanek:
następca uporczywie postępuje wobec rolnika w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego,
następca dopuścił się względem rolnika albo jednej z najbliższych mu osób rażącej obrazy czci bądź umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu albo wolności,
nie jest dopuszczalne jej nabycie przez zasiedzenie,
następca uporczywie nie wywiązuje się ze swych obowiązków względem rolnika wynikających z umowy lub z przepisów prawa.
Skontaktuj się z nami